Zara İlçesi 4

Zara Osmanlı İmparatorluğu' nun son dönemlerinde biraz daha önem kazanmıştır. Sivas 1908 yılında 4 sancaklı, 28 kazalı bir vilayetti.Sivas' ın bugün ki mülki sınırları içerisindeki ilçelerden yalnız Koçgiri o günlerde 2. sınıf ilçe statüsünde olup diğerleri 3.sınıf ilçe statüsündeydiler.

İlçeye toplu olara yerleştirilen ilk askeri birlik 36.Piyade alayı olup nisan 1914 tarihinde gelmiştir. Alay Komutanı Yarbay Reşit Bey' dir. 1. Dünya Savaşının başlaması üzerine söz konusu alay Giresun' a nakledilmiş, alayın binalarını inşa etmek için gelen amele taburu Zara' da kalmıştır. Bu taburun yol yapmak üzere Suşehri - Erzincan güzergahına gitmesinden sonra ilçede bir Talimgah Birliği kurulmuştur.

1915 yılında Talimgah Birliğinde baş gösteren bir salgın hastalık üzerine, Zara' da 3 doktorun çalıştığı bir Askeri Hastane kurulmuştur.

Salgının önü alınamayınca ilçedeki askerlerin bir bölümü hayatlarını kaybetmişlerdir. Ölenlerin çok olması defin işlerinde de problemler çıkarmıştır. Bunun üzerine 1915 yılında her birisi 50-60 cenaze alan büyük toplu mezarlar yapılarak Zara Şehitliği tesis edilmiş, yapılan anıt ise 1917 yılında bitirilmiştir.

1939 Erzincan depreminden etkilenen ve üst kısmından bir parçası yıkılan bu anıt 1974 yılında tamamen yıktırılarak yerine sembol olarak dikdörtgen şeklinde bir anıt yapılmıştır.

1987 yılında ise esasına sadık kalınarak yeni bir anıt yapmış ve devrin Cumhurbaşkanı Sayın Kenan EVREN tarafından açılmıştır.

Erzurum Kongresi ’ne Zara' da bir temsilci göndermiş, kongrede zamanın Belediye Başkanı Emekli Yüzbaşı Recep Efendi tarafından temsil edilmiştir. Atatürk, Erzurum’dan Sivas’ a giderken 2 Eylül 1919’ da Zara’ ya uğramıştır.

Atatürk, eşi Latife Hanım ve beraberindeki heyetle birlikte Sivas’tan Erzincan’a giderken 28 Eylül 1924’ te Zara’ ya uğramıştır. Buradaki istirahatları sırasında eşi Latife Hanım, yöredeki çocuk doğum ve bakım adetleriyle ilgili sorular sormuş, bunun üzerine getirilen bir mahalli ebe kendisine bilgiler vermiştir. Bu seyahatin dönüşünde Atatürk ve beraberindekiler Şebinkarahisar’ dan Sivas’ a giderken 12 Ekim 1924 günü tekrar Zara’ ya uğramıştır.