Kangal İlçesi 3

Başlangıçta göçer ve hayvancılıkla uğraşan Türkmenler,Selçuklular döneminde yerleşik düzene geçerek bugünkü Humarlı, Mısırören ve Havuz köylerini kurmuşlardır. Bu göçler zaman zaman devam etmiştir.

II. Beyazıt döneminde Kangal İlçemiz Osmanlılara geçmiştir. II.Selim İran seferine giderken İran saflarında yer almasın diye Erzincan, Tunceli dolaylarında yaşayan Türkmenlerin bir kısmını Zara,Divriği ve Kangal arasına yerleştirdiği bilinmektedir. 4.Murat Samsun ve Giresun limanlarını Anadolu’ya ve İstanbul’dan gelen yolu Halep’e kadar bağlaya meşhur Bağdat yolunu Humarlı köyü civarındaki Halep köprüsünün 1626 yılında tamamlanmasından sonra hizmete açılmış ve bölgeye canlılık kazandırmıştır.

Osmanlı-Rus savaşlarında (1877) doğuda ilerleyen Rus ordusundan Türk aileleri bugün Uzunyayla (Çerkez) bölgesine yerleşmiş, 1. Dünya savaşına müteakiben Milli Kurtuluş savaşında da göçler devam etmiş ve bu göçler ilçe merkezine de sirayet etmiştir. Bu savaşlarda Milli saflar cephesinde yer almış Türk boylarıdır.

Kangal, 1901 yılında ilçe merkezi olmuştur. Bu tarihten önce Bucak Subaşı ünvanı ile makam kisfesi, bir cüppe ve Markop denilen ayak giyimi ile sembolleşmiştir.

Kurtuluş savaşı yıllarında yurdun diğer taraflarında oluşturulan cemiyetlere ilaveten Kangal’da ULVIYE adli kadın cemiyeti oluşturulduğu ve Milli Mücadeleye böylece katkıda bulunduğu tespit olunmuştur. ilçeye 1902 yılında ilk kaymakam olarak eski Sivas Valilerinden, tarihi kişiliği olan Muammer Bey atanmıştır.İlçemizde tarım ıslah çalışmalarında bulunduğu bilinmektedir.İlçe merkezinden geçen Sivas - Malatya eski karayolu şosesi,eski Sivas valilerinden Halil Rıfat Paşa zamanında açılmıştır.

KANGAL ÇOBAN KÖPEĞİ TARİHİ VE TARİHÇESİ

KANGAL KÖPEĞİN ÖZELLİKLERİ

TARİHÇESİ VE KÖKENİ

Kangal Çoban Köpeği’nin kökeni hakkında “rivayet” sayılabilecek bazı görüşler vardır. Ancak 11 Temmuz 2003‘te düzenlenen I.Uluslar Arası Kangal Köpeği Sempozyumunun sonuç bildirisinde “büyük Türk göçleri sırasında Türkistan’dan Anadolu’ya getirilen bir köpek ırkı “ olduğu kabul edilmiştir.

Kangal’a da adını verdiği düşünülen , Orta Asya’dan göç eden “Kanglı (Kangar)” Türk Boyunun göç ederken bu köpek ırkını da getirdiği düşünülmektedir. İlk rivayete göre, Hint Mihracesi tarafından Osmanlı Padişahına bir Köpek Hediye edilir.Bu padişah Muhtemelen Yavuz Sultan Selim’dir. Hediye edilen köpek Kangal’ın Deliktaş Köyü yakınlarında kaybolur. Köpek, tüm aramalara rağmen bulunamaz.Kangal Köpeğinin bu kaybolan köpekten türediği şeklindeki rivayet Kangal Köpeği’nin kökenini de Hindistan olarak kabul eder.

Diğer bir rivayet ise Kangal Köpeği’nin kökeninin Anadolu olduğunu söyler. Eski Anadolu uygarlıklarının vahşi hayvanlardan korunmak için “arslan gibi güçlü “ ve iri yarı olan bu köpekleri kullandıkları söylenmektedir. Evliya Çelebi’de Seyahatname’sinde Kangal Köpeklerinden bahsetmektedir. O da bu köpeklerin “arslan kadar güçlü “ve cüsseli olduğunu yazmaktadır. Doğan Kartay hem kendi kitabında hem de 1. Uluslar Arası Kangal Köpeği Sempozyumu’nda sunduğu bildiride, Kangalların ,Osmanlı Döneminde Yeniçeriler tarafından hem askeri işlerde hem de savaşlarda kullanıldığından bahsetmektedir. Kartay’ın bildirisinde, Romalılarda “arslan” sözcüğünün karşılığı olan “Samson” kelimesi Anadolu’da “Samsun” olarak benimsendiğini ve Kangalların arslana benzetildiği için Kangalları kullanan birliğe “Samsoncular”dendiğini söylemektedir.

TESCİL

Kangal Kaymakamlının 26.11.2001 tarihinde Türk Patent Enstitüsüne başvurusu ve 14.02.2002 tarihinde Resmi gazetede ilanı ile tescil edilmiştir. 1997’de Türk Standartları Enstitüsü tarafından kabul edilen Damızlık Kangal Köpeğinin standardı şu şekildedir; Sivas ili çevresinde, özellikle Kangal ilçesi çevresinde yetişen, saflığı tescil edilmiş, doğal şartlara uyumlu ve dayanıklı, güçlü, çevik, gerek sahibine gerekse sürüye sadık ve koruyucu, iri yapılı saf ırk, ideal bir çoban köpeğidir.

Kangal Köpekleri ;

• 0-5 Aylık Erkek Yavru

• 0-5 Aylık dişi Yavru

• 6-16 Aylık Genç Erkek

• 6-16 Aylık Genç Dişi

• 16 Aylıktan Büyük Ergin Erkek

• 16 Aylıktan Büyük Ergin Dişi Olmak üzere 6 gruba ayrılmıştır.

Genel Olarak Damızlık Kangal Köpeği ;

1. Baş: Büyük, uzun ve kulaktan “V” şeklinde çıkıntılı ;burun, orta uzunlukta ve küt;ağız büyük; burun ağız ve göz çevresi siyahtır.

2. Gözler; İri ve kahverenginin değişik tonları renkte

3. Kulaklar; geniş, uzun ve sarkık

4. Boyun ; güçlü, baş ve vücut bağlantısı kuvvetli

5. Göğüs; geniş ve derin

6. Karın; ince ve düz

7. Kuyruk; iri, uzun, yukarı ve sırta doğru 360 derece civarında kıvrımlı

8. Bacaklar; uzun, kuvvetli;pençeleri iri ve güçlü, bazılarında arka ayaklarında çift mahmuzlu

9. Tüyler; parlak, kısa, sık; açık bejden gri-sarı- beyaz renge kadar değişen tonlarda; başta burun, ağız, kulak ve göz çevresi kırçıl siyah, bacaklarının alt kısımları ile pençeler özellikle ön ayaklar beyaza yakın açık renkte

10. Koku alma duyusu gelişmiş

11. Geceleri daha aktif, sürü hareketlerine daha uyumlu

12. Sahibine ve sürü sadık, yaban hayvanlarına ve kötü niyetli kimselere karşı hırçın ve saldırgan

13. Kardeş Kardeşe çiftleşmeyen

14. Onurlu ve işini bilen, zeki

ÜREME KIZGINLIK:

Bir buçuk yaşındaki erkek köpek çiftleşme için uygun yaşa gelmiştir; bu yaştaki erkek Kangal Köpeğinin yapısı tam olarak gelişmiştir.Dişi ise 10-12 aylık iken kızgınlık göstermeye başlar ancak dişinin gelişimi 18 aya kadar sürdüğü için 12 aylıkken çiftleştirilmesi sakıncalıdır. Dişiler yaklaşık 180 günde bir kızışma dönemine girer. Kızgınlık süresi yaklaşık 10-21 gün devam eder. Kızgınlık gösteren dişi anormal davranışlar sergiler;bulunduğu mekandan çıkmak ister, kapılara pencerelere tırmanır.Emirlere itaat etmez. Dişilerin, kızgınlık döneminde cinsel organları şişer,kızarır ve sümüksü, saydam, kanlı bir sıvı gelir.Bu sıvının yaydığı koku ile erkek köpekleri çeker.